آمار بیماری کرونا
داستان از آذرماه سال 1398 (دسامبر 2019) شروع شد. در شهر ووهان چین. اوایل همه با ابهام درباره‌اش صحبت می‌کردند اما این بیماری همه‌گیر به سرعت مرز همه‌ی کشورها را طی کرد. تا امروز (دی 1400) جهان ما شاهد 300 میلیون تست مثبت کرونا بوده‌است که منجر به مرگ 5.5 میلیون نفر از آنها شده‌است. در همین ابتدای کار خوب است یک مسئله‌ی مهم را روشن کنیم. ممکن است افراد زیادی به این بیماری مبتلا بشوند اما تست ندهند یا تست آنها به اشتباه منفی دیده شود. طبیعتاً دسترسی اصلی ما به تست‌های مثبت است. در انتهای مقاله اشاره‌ای به مرگ‌های مازاد خواهیم کرد.
نمودار زیر آمار تست‌های مثبت روزانه را در تمام جهان نشان می‌دهد.
اگر بخواهیم به سراغ کشورهای جهان برویم، بهتر است آمار نسبی تست‌های مثبت را بررسی کنیم. نمودار زیر میزان تست‌های مثبت روزانه به ازای هر یک میلیون‌نفر از جمعیت است:
می‌توانید در نمودار بالا هر کشوری را انتخاب و با کشور دیگر مقایسه کنید. آماری که شاید اهمیت بیشتری داشته باشد، میزان مرگ و میر در اثر بیماری کوید19 است. نمودار زیر میزان مرگ روزانه‌ی تأیید شده به ازای هر یک میلیون‌نفر از جمعیت را نمایش می‌دهد:
در نقشه‌ی زیر می‌توانید وضعیت کلی جهان را مشاهده می‌کنید. این نقشه بر اساس تعداد فوتی‌ها کرونا به ازای هر میلیون‌نفر رنگ آمیزی شده‌است و طیفی از سفید تا قرمز تیره را شامل می‌شود. می‌توانید دکمه‌ی پِلِی را بزنید و وضعیت جهان را در دو سال گذشته مرور کنید.
اگر تمام فوتی‌های هر کشور را در نظر بگیریم به نمودار زیر می‌رسیم که در واقع نمودار تجمعی فوتی‌های کروناست (طبیعتاً باید حواسمان به جمعیت هر کشور هم باشد):
به طور معمول وقتی از فوتی‌های کرونا صحبت می‌شود، منظورمان کسانی است که تست کرونایشان مثبت بوده و فوت کرده‌اند. اما این آمار نشان‌دهنده‌ی همه‌ی مرگ و میرهای کرونا نیست. ممکن است افرادی به دلیل کرونا فوت کنند، اما تستی نداده باشند. حتی ممکن است اطرافیان تصور کنند که بیماری دیگری عامل این مرگ شده‌است. حتی ممکن است یک بیماری دیگر به دلیل کرونا تشدید شود و موجب مرگ شود. برای حل این مسئله می‌توانیم به سراغ آمار کلی مرگ و میر برویم و بر اساس آمار سالهای گذشته، تخمین بزنیم که اگر بیماری کرونا وجود نداشت، باید چند نفر در طول هر هفته یا ماه به طور عادی می‌مردند. اختلاف میزان مرگ و میری که در شرایط فعلی وجود دارد با مرگ و میر مورد انتظار را، «مرگ و میر مازاد» (Excess Mortality) می‌نامیم. نمودار زیر به ما می‌گوید که مرگ و میر مازاد در هر کشور چند درصد مرگ و میر عادی در آن کشور است. برای نمودار زیر از داده‌های هفتگی و ماهانه استفاده شده‌است. استفاده از نمودار زیر، یک رویکرد متفاوت برای بررسی میزان وخامت همه‌گیری کرونا در هر کشور است.1
در نمودار بالا می‌توانید کشور مورد نظرتان را انتخاب کنید. توجه کنید که ممکن است داده‌های همه‌ی کشورها در دسترس نباشد. عدد 0% در نمودار به این معنی است که میزان مرگ کرونایی ناچیز است. عدد 100% یعنی میزان مرگ کرونایی به تنهایی برابر با همه‌ی مرگ‌هایی است که به دلیل کهولت سن، سوانح یا سایر بیماری‌ها اتفاق می‌افتد.
[1] البته ناگفته نماند که آمار ثبت فوتی‌ها هم بدون خطا نیست. سازمان ملل می‌گوید که فقط 68% کشورهای جهان هستند که حداقل 90% مرگ و میرها را ثبت می‌کنند. مثلاً طبق این گزارش، در سال 2015، تخمین سازمان ملل از میزان ثبت مرگ و میرها در ایران 92% بوده‌است. مشکل دیگر این آمار تأخیر بعضی اطلاعات است. در همه‌ی کشورها ممکن است بعضی از مرگ‌ها در هفته، ماه یا حتی سال بعد ثبت شوند. در هر صورت چون این خطاها هم در مرگ و میر عادی و هم در مرگ و میر مازاد حضور دارند، احتمالاً در نتیجه‌ی نهایی کار، اثر جهت‌داری نخواهند داشت.
