واکسیناسیون یکی از دستآوردهای بزرگ علمی برای مقابله با بیماریهاست. امروزه واکسنها از 20 بیماری کشنده، پیشگیری میکنند و به وضوح موجب افزایش طول عمر متوسط انسانها در سیارهی زمین شدهاند. ایمنسازی انسانها موجب شدهاست که سالانه از 2 تا 3 میلیون مرگ در اثر دیفتری، کزاز، سیاهسرفه، سرخک و … جلوگیری شود.1 همین تجربههای موفق باعث شد که از ابتدای شیوع ویروس کرونا، چشمهای امید فراوانی به دنبال واکسن کرونا باشند. این مسیر به سرعت طی شد. هنوز یک سال از آغاز شیوع کرونا نگذشته بود که واکسیناسیون در بعضی از کشورها آغاز شد. اکنون حدود 60% مردم جهان حداقل یک دوز واکسن دریافت کردهاند.
در نقشهی زیر، کشورهای جهان بر اساس تعداد دوزهای تزریق شده در هر 100 نفر رنگآمیزی شدهاند. طیف رنگها از زرد کمرنگ تا سبزتیره نشاندهندهی زیر 20 دوز تا بالای 260 دوز است:
در نمودار زیر تعداد دوز تزریق شده در هر 100 نفر را برای برخی کشورهای جهان مشاهده میکنید. میتوانید خودتان کشورهای مدنظرتان را اضافه یا حذف کنید و روند واکسیناسیون را در کشورهای مختلف جهان مقایسه کنید:
همانطور که از نقشه و نمودار بالا مشخص است، همهی مردم به یک اندازه در روند جهانی واکسیناسیون سهیم نیستند. طبق تقسیمبندی بانک جهانی، میتوان کشورهای جهان را به ترتیب در چهار گروه درآمدی قرار داد: درآمد بالا، متوسط رو به بالا، متوسط رو به پایین و درآمد پایین. این تقسیمبندی بر اساس درآمد سرانهی کشورها انجام شدهاست. نمودار زیر تعداد دوز تزریق شده در هر 100 نفر را برای این چهار بخش از جهان ما مشخص میکند.
میبینید که کشورهای با درآمد پایین (عموماً کشورهای زیر صحرای آفریقا)، سهم بسیار اندکی در واکسیناسیون جهانی دارند.
طبق پروتکلهای واکسیناسیون، واکسیناسیون کامل به معنای دریافت هر دو دوز واکسن است (به جز واکسن جانسون اند جانسون). در نمودار زیر میتوانید درصد واکسیناسیون در برخی کشورهای جهان را مشاهده کنید. رنگ سبزتیره و سبز کمرنگ به ترتیب درصدی از جمعیت را نشان میدهد که دو دوز و یک دوز را تزریق کردهاند:
نقشهی زیر نشان میدهد که در هر کشور، چه درصدی از جمعیت به طور کامل واکسینه شدهاند. باز هم میبینید که کمترین سهم مربوط به کشورهای زیر صحرای آفریقا است:
و اما تصویر زیر نقشهی جهان را بر اساس میزان تزریق دوز یادآور نشان میدهد. طیف رنگ از سفید تا قرمزتیره نشان میدهد که چند نفر به ازای هر 100 نفر، دوز یادآور را دریافت کردهاند:
طبیعتاً در نقشهی بالا کشورهایی پیشتاز هستند که روند کلی واکسیناسیون را زودتر و با سرعت بالاتر آغاز کردهباشند. دادههای برخی کشورها هم فعلاً در دسترس نیست. با قرار دادن نشانگر موس بر روی هر کشور میتوانید عدد مربوط به آن را مشاهده کنید.
[1] منبع: سازمان بهداشت جهانی